MIJN KLEINE BROERTJE
Zo’n tweeënvijftig jaar geleden vertelden mijn ouders mij dat ik een broertje of zusje zou krijgen.
‘Ik heb liever een hondje,’ schijnt mijn reactie te zijn geweest. Ik was vierenhalf en wist nog niet hoe heerlijk het zou zijn om een klein broertje te hebben. Zeker zo’n broertje als Paul. Met kuiltjes in zijn wangen en lichtblauwe ogen waarin de sterretjes schitterden als hij lachte. Guitig, ik weet niet meer wie dat ooit zei, maar het paste bij dat jochie. Hoe kon je niet van hem houden?
Het was ook fijn om een broertje te hebben waarmee je kon lachen om de malligheden van je ouders en het gedoe in het gezin.
Waarvan je wist dat hij ’s avonds ook stiekem met het licht aan in bed lag te lezen met gespitste oren voor als onze vader de keukendeur zou openen, om te kijken of we niet stiekem het licht aan hadden.
Beiden herkenden we de eerste kraak en beiden gniffelden we bij het ‘sst, ze slapen’ als hij terug de keuken inging.
Een broertje waarmee ik met oma ollekebollekeknol speelde en dat met mij moest lachen als zij ‘au’ riep.
Een broertje dat nog wist wat een feestje het was wanneer er op zondag chinees werd gehaald en hoe bijzonder het was om met het vliegtuig op vakantie te gaan. En dat hotel in de mist: was dat nou bij Parijs of Sancerre?
Ook stond hem nog helder de strengheid van onze moeder voor ogen, haar lessen hoe je alles hoort te doen. Wij dachten er het onze van en zocht ik in stilte een weg om haar heen, Paul ging er vol tegen in. Bier drinken, blowen, brommer rijden voor zijn zestiende? Hij deed het allemaal onder haar ogen. En wat onze vader ook deed om te bemiddelen en te kalmeren, de ruzies waren net zo onvermijdelijk als een donderbui na een broeierige zomerdag.
We werden ouder en de verschillen tussen ons steeds duidelijker. Ik ging studeren en wist niet hoe snel ik het huis uit moest. Paul wist niet hoe snel hij van school af moest en bleef nog een tijdje thuis wonen. Hij verbraste zijn geld liever aan alles wat volgens moeders niet hoorde.
Aan het eind van de vorige eeuw ging hij samenwonen, vlak daarna stierf onze moeder. Vervolgens bewandelden we ieder ons eigen pad. De jaren verstreken en ofschoon we zeker niet slecht waren met elkaar, spraken we elkaar nauwelijks.
In de tijd dat onze vader overleed haalden we de banden weer aan. Gingen we samen lunchen, aten we taart bij hem op zijn verjaardag en kwam hij nog eens bij ons eten.
Het verwaterde snel tot de jaarlijkse telefoontjes met onze verjaardagen en oud & nieuw. Waar we elkaar dan altijd met een warm hart de beste wensen deden en het voornemen uitspraken om in het nieuwe jaar nu echt af te spreken.
Het kwam er niet van totdat hij mij begin dit jaar belde met een akkefietje en we elkaar regelmatig gingen bellen en appen. Nadat hij deze zomer een zeldzame bloedziekte kreeg, verdiepten onze contacten zich verder. Ik ging mee naar zijn afspraken met dokters, leefde met hem mee tijdens de behandelbesprekingen, haalde hem op in het ziekenhuis, bracht hem naar tijdelijke zorgplekken en naar huis.
Bovenal praatten we veel en had ik met hem plezier over de leuke dingen die er gelukkig ook nog steeds waren. Ook genoot ik van zijn originele metaforen. ‘Kijk die arme man,’ zei hij bijvoorbeeld, ‘zijn broekspijpen fladderen om zijn benen als om een vlaggenstok.’
Natuurlijk ergerde ik mij ook, zoals dat gaat als iemand je zo nabij is. Zoals al die keren dat ik rijles van hem kreeg. Ik nam de bocht verkeerd, schakelde niet op het juiste moment, reed te hard of juist te langzaam. Van die dingen, net zo lang tot ik riep dat het genoeg was. Dat werkte echter slechts tot de volgende keer.
Door onze nabijheid viel mij ook onze gelijkenis in sommigen dingen op. We houden beiden van mayonaise, leverworst en chocola. We zijn nuchter. En al ben ik niet zo’n bikkel als hij, toch herkende ik het doorzettingsvermogen en de volharding waarmee hij zijn ondernemerschap had opgebouwd.
Ook zijn manier om al dan niet indirect de zaken naar zijn hand te zetten, kwam mij bekend voor. Een hospice in Nieuwe Wetering? Dat kon het ziekenhuis wel een goed plan vinden, Paul zag het niet zitten en regelde via de huisarts dat hij met palliatieve zorg thuis kon blijven.
Mijn bewondering voor mijn kleine broertje is de afgelopen maanden dan ook flink gegroeid. Meer dan trots was ik op de ode in zijn lokale krant en de afscheidscruise die zijn vrienden voor hem organiseerde.
Zo kom ik bij zijn auto’s, zijn hobby waar hij zo hard voor werkte.
Deze week zag ik een luxe tafelaansteker op zijn salontafel staan en opeens moest ik denken aan dat kleine broertje met zijn autootjes vroeger thuis. Onze moeder had een salontafelkleedje met een patroon van rechthoeken. Het kwam op tafel met verjaarsvisite. Daarop stonden de glaasjes met sigaretten voor de gasten, deze luxe aansteker en een melk-en-suiker-stelletje. Paul haalde dat kleedje leeg: de rechthoeken waren namelijk perfecte parkeervakken voor zijn collectie speelgoedauto’s.
Met zijn auto’s was hij in zijn element. Een indrukwekkend wagenpark had hij opgebouwd. Toch kwam dit hem niet aangewaaid. Tijdens onze gesprekken vertelde hij dat hij het leven vaak zwaar en hard vond. Hij heeft keihard moeten knokken voor alles wat hij bezat en had bereikt.
‘Ik ben niet voor het geluk geboren,’ zei hij, ‘nooit zit het me mee.’
‘Na de magere jaren komen de vette,’ antwoordde ik, de geboren optimist. ‘Flink doorbijten en dan komt het in het nieuwe jaar vast goed.’
Doorbijten deed hij toen het paardenmiddel dagenlang langzaam zijn lichaam indruppelde om zijn immuunsysteem af te breken. En daarna, toen hij iedere dag twintig pillen naar binnen moest werken. Hij knokte zich er doorheen en voorzichtig maakte hij plannen om het volgend jaar rustiger aan te doen. Te genieten van wat hij opgebouwd had, tijd vrijmaken om meer met zijn auto’s bezig te zijn. Om te toeren en te cruisen met zijn maten. Maar ook om weer eens een boek te lezen en nog eens samen op vakantie te gaan. ‘Niet te lang hoor, een paar daagjes, anders worden we gek van elkaar,’ zeiden we en lachten.
Lachten we eerst nog, nadat nog geen maand geleden ook nog uitgezaaide longkanker werd vastgesteld, verdween de lach steeds meer op de achtergrond.
Amper twee weken geleden was zijn afscheidscruise. Hij genoot van de eindeloze stoet oude Amerikanen en de vrienden die hem gedag kwamen zeggen.
Daarna was zijn energie op en de eerstvolgende woensdag bracht ik voor het laatst de dag met hem door.
Nadat die ochtend de huisarts geregeld had wat geregeld moest worden, zaten we in rust bij elkaar. We zeiden de laatste dingen die gezegd moesten worden, bovenal waren we stil. Vredig.
Tot de ambulance kwam en voor de laatste keer ging ik met hem mee. Dit keer naar het hospice.
De tijd verstilde.
Een laatste woord, een laatste kus.
Het daglicht ebde weg. Een warm cocon van slaap spon zich om mijn kleine broertje heen. De avond viel.
Gecondoleerd en veel sterkte
Gecondoleerd, veel sterkte.
Wat heb je dit mooi opgeschreven. Heel veel sterkte.
Wat een mooi In Memoriam heb je geschreven Marceline, heel veel sterkte en troost gewenst voor nu en voor de tijd die komt!
Heel veel sterkte en gecondoleerd! 😥
Geen woorden van mij kunnen hier zo treffend zijn als de jouwe. Een prachtig, liefdevol betoog. Heel veel sterkte en alle kracht om te blijven genieten van de herinneringen gewenst. 😘
Nogmaal gecondoleerd
Ik ben blij om paul te mogen kennen als een ware vriend
Wij zullen de gekkigheid van hem zeker missen
Vooral de meetingen zullen nooit meer zijn zoals ze waren met Paul
Lieve marceline ik wens je heel veel sterkte toe de komende tijd
Rust zacht lieve paul
Een mooi verhaal. Iemand, Paul leren kennen door de ogen van zijn zus. Die op haar buurt ook een stukje van haarzelf prijs gaf.
Je bent een mooi mens, Marceline..
Marceline, mijn deelneming. Je hebt een mooi eerbetoon geschreven voor je broertje. Sterkte met de verwerking!
Prachtig geschreven hommage aan je broer. Met jouw woorden heb je je beeld van Paul waardig vereeuwigd, ons gegund om hem een klein beetje te leren kennen. Heel veel sterkte, lieve Marceline. Mijn oprechte deelneming met het verlies.
Wat een mooie en warme reis met je broer! Heel veel sterkte Marceline!
Wat een mooi, liefdevol afscheid heb je geschreven! Mijn deelneming!
Indrukwekkende, liefdevolle worden, lieve Marceline. Prachtig om te lezen hoe de band tussen jou en je broer zich ontwikkelde. Een eerlijk en kwetsbaar verhaal. Veel sterkte met het gemis van je broer(je).
Gecondoleerd en veel sterkte voor de komende tijd.
Lieve Marceline,
Mijn oprechte deelneming.
Wat een liefdevol ‘in memoriam.’
Filmisch beschreven, ik zag het en voelde mee. De band tussen broer en zus, zo herkenbaar!
Ik deel je verdriet, weet hoe het voelt!
Na de pijn van het verlies, blijven de herinneringen die voor altijd verankerd zitten in je hart.
Een warme hartegroet en liefs.
Wat mooi Marceline, maar ook wat erg. Een mooi verhaal van wat jullie samen gedeeld hebben. Fijn voor jullie ook zo afscheid te nemen, maar wat een verdriet voor jou om je broer te moeten loslaten.
Veel sterkte gewenst en blijf denken aan de mooie dingen die jullie samen hadden. Weet dat je alles voor hem gedaan hebt.
Liefs, Roze-Riet.
Mooi geschreven een ode voir je broertje.. Inderdaad.
Veel sterkte met dit verlies.
“…..en de wind tilde de man op en blies hem weg
kinderen, een paar kleine kinderen, zagen hem nog dansen
op de stralen van de ondergaande zon…”(Toon Tellegen)
Wat bijzonder en ontroerend geschreven. Heel mooi.
Sterkte!
Prachtig geschreven, gecondoleerd en veel sterkte.
wat een waar verhaal ik had de eer om hem 32 jaar te kennen en mis zoveel nu veel sterkte en wees trots op jezelf zo als je het gedaan heb liefs tonnie
Wat een mooie ode aan je broer Marceline!
Gecondoleerd & veel sterkte 😘
Ontroerend mooi, Marceline. Heel veel sterkte.
Dank je voor je verhaal.Ik ken het gevoel van bijna verloren contakt met mijn broers
Wie wiet komen we ook meer met elkaar in contakt later.
Wens je sterkte toe in het verwerken van je verlies.van je broer
Gecondoleerd Marceline. Ik wens je veel kracht
nu en in de toekomst. Koester de fijne herinneringen en weet dat de dood niet het einde vsn het leven is maar het begin ban het oneindige. Ik heb helaas mijn grote zus in 2014 moeten begraven. Haar tijd in deze wereld was op….na 55 jaar…liefs, Ines
Wat een warme levensbeschrijving van je broer. Triest zo’n vroeg einde. Gecondoleerd en heel veel sterkte.
Hij zal nu altijd zijn waar jij bent😢❤
veel sterkte
Prachtig verwoord en een mooie herinnering. Ik wens je alle sterkte en mijn condoleance 🦋
Lieve lezers, dank jullie wel voor alle mooie woorden en condoleances. Het is overweldigend. Jullie steun doet mij heel erg goed.
Wat mooi geschreven..
Veel sterkte.
Marceline, ik heb je broer nooit gekend, maar door jouw ode aan hem heb je me de kans om hem toch nog heel even mee te maken, waar ik je erg dankbaar voor ben. Ik ben geraakt door jouw eindeloze liefde voor hem en ik weet dat hij voor altijd in jou zal voortleven.
Lieve groeten,
Desiree Janssen
Wat een mooi eerbetoon aan je broer Marceline. Ik wens je veel sterkte.
In een liefdevolle omhelzing,
groet Karin
Wat mooi geschreven
Heel veel sterkte en kracht
Een lieve groet Maria
Kippenvel, wat mooi beschreven ! Koester de herinneringen ❤️
Gecondoleerd met het verlies van je broer, wat open van je om dit te delen met ons. Stel ik erg op prijs, daardoor heb ik het idee dat ik een beeld van jou en van je broer heb terwijl ik je helemaal niet ken. Sterkte voor komende periode. lieve groet, Ester
Heel veel sterkte met dit grote gemis. Mooie woorden heb je over jouw broer(tje) geschreven!
Gecondoleerd en veel sterkte.
Mooi beschreven!
❤ Ik lees in deze mooie weergave; een grote zus met veel verdriet. Heel veel sterkte! Xx 🌹
Prachtig verwoord…..de liefde voor je broertje lees je door heel het verhaal heen, daardoor komt het ook bij mij binnen….
Heel veel sterkte met dit grote verlies….
Wat een apart verhaal, en ja heel erg je jongere n broertje die zo vocht en het helaas niet kon winnen wens je heel veel sterkte, met dit zwaar verlies, weer Wat het is heb ook mijn 10 jaar jongere broertje verloren 5 jaar terug,dit wil je echt niet maar helaas.het gebeurd…gecondoleerd en veel sterkte.wij koesteren alle mooie momenten zeker. CORRIE TONNISSEN GLORIE.
Lieve mensen, jullie mooie woorden en steun blijven maar komen! dank jullie wel, het is heel troostrijk. Liefs, Marceline
Kippenvel… Prachtig geschreven door een grote sterke zus. Nogmaals gecondoleerd met dit grote verlies.