LEZENSWAARD JUNI 2025

Ook in 2025 blijft het een vaste waarde op de eerste zaterdag van de maand: het op de radio bespreken van mijn favoriete gelezen boeken van de afgelopen maand. Op 7 juni sprak ik met Karen van Wijngaarden over de volgende drie boeken. Wil je het gesprek nog eens terugluisteren? Dat kan via deze link, kies 7 juni 2025, het begint even na 10:10 uur. Voor wie liever leest: hieronder volgt de uitgeschreven tekst van de boekbespreking.

Dream Count – Chimamanda Ngozi Adichie
Chimamanda Ngozi Adichie is een Nigeriaans-Amerikaanse schrijver en woont afwisselend in deze twee landen. De landen waarin deze roman zich hoofdzakelijk afspeelt. Het verhaal draait om vier vrouwen.

Allereerst is daar Chiamaka, Chia voor haar vrienden en familie. Ze is de jongste dochter van een rijke Nigeriaanse familie en woont in het huis van de familie in Amerika. Sinds ze is afgestudeerd probeert ze carrière als reisverhalenschrijver te maken. Met haar verhaal begint de roman.

Het is midden in de coronatijd, tijdens de lockdown en Chia constateert dat het benutten van deze periode heel anders voor haar uitpakte dan ze in het begin bedacht. Ze is nu rond de veertig en wilde de tijd gebruiken om reisverhalen af te schrijven die ze had laten verstoffen. Ook wilde ze eindelijk aan de roman beginnen die ze al heel lang wil schrijven. In plaats daarvan werd het een tijd van reflectie. Zelf benoemt ze dat heel mooi (ik citeer) “Soms leven we jarenlang met verlangens die we niet kunnen verwoorden. Tot er een scheurtje in de lucht ontstaat en de hemel openbreekt en zichzelf aan ons openbaart” (einde citaat).

Haar diepste verlangen is dat ze wordt gezien voor wie ze echt is. Ze neemt haar leven onder de loep, en met name haar zoektocht naar de juiste man. Lang bleef ze kleven aan een narcistische man die haar eigenwaarde naar beneden haalde. Uiteindelijk ging ze bij hem weg, maar ook daarna heeft ze geen gelukkige hand in de liefde en ook haar schrijfcarrière komt in deze periode moeizaam van de grond. En ondertussen is er druk vanuit vooral haar moeder en tantes om te trouwen, want ze wordt wel erg oud om nog een kind te krijgen.

Tussen de regels door vertel ze ook over de belangrijkste vrouwen in haar leven. Dat zijn haar nicht Omelogor en haar beste vriendin Zikora. Het verhaal van deze laatste wordt verteld in het tweede deel van het boek. Zij heeft een succesvolle carrière als advocaat. Toch speelt in haar leven ook de zoektocht naar de juiste man een grote rol. Zij voelt de sociale druk vanuit haar familie om een gezin te stichten. Uiteindelijk vindt ze de ware en wordt zwanger, maar blijft achter als alleenstaande aanstaande moeder.

De verhalen van Chia en Zikora zijn mooi geschreven en geven een interessant beeld van de universele worsteling van deze vrouwen om hun eigen pad te kiezen en om te gaan met de druk van familie om een gezin te stichten. De voor mij onbekende Nigeriaanse cultuur geeft daar een extra dimensie aan. Maar het verhaal krijgt een extra laag als in het derde deel de huishoudster van Chia aan het woord komt.

Zij heet Kadiatou en is een vluchtelinge uit Guinee. Helemaal in het begin van het boek heeft Chiamaka tijdens de lockdown telefonisch contact met haar en haar dochter. Kadiatou is dan panisch: ‘ze komen me vermoorden, ze komen me vermoorden,’ schreeuwt ze. Wie dat zijn en waarom ze dat denkt, wordt niet gezegd. En dat maakt natuurlijk nieuwsgierig. Ook in haar deel van het boek moeten we op het antwoord wachten. Want haar verhaal begint als ze jong is en op het arme platteland van Guinee woont. Een wereld die mij onbekend is en door de schrijfster beeldend wordt beschreven. Het leven dat Kadiatou daar leidt, is eenvoudig. Ze heeft weinig maar ze is er gelukkig mee. De omstandigheden veranderen en haar wereld wordt groter. Voor de liefde komt ze als volwassene met haar dochter naar Amerika. Ze krijgt een visum omdat ze zegt haar dochter tegen besnijdenis wil beschermen. Eenmaal in Amerika belandt haar vriend in de gevangenis. Kadiatou werkt hard omdat ze haar dochter een goed leven wil geven. Ze wordt kamermeisje in een hotel. Zo ontmoet ze ook Chiamaka. Ze gaat voor haar werken, maar blijft ook in het hotel werken. En daar gaat het gruwelijk mis en dat zet Kadiatous leven helemaal op de kop. Ik ga er hier natuurlijk niets over zeggen, maar wil hier wel kwijt dat ik het aangrijpend vond en dat Kadiatou ontroert. Vooral omdat Adichie in het verhaal van Kadiatou waargebeurde feiten heeft verwerkt uit het begin van de jaren tien van deze eeuw. Misschien zegt de naam Dominique Strauss-Kahn je nog wat? Hij werd door een kamermeisje beschuldigd.

Vervolgens springt het verhaal naar Omelogor. Zij is een succesvolle zakenvrouw in Nigeria en met haar geschiedenis nam de schrijfster me mee naar weer een heel ander Afrika dan dat van Kadiatou. Omelogor maakt carrière in het bankwezen in Nigeria. En dat is corrupt! Omelogor blijkt er talent voor te hebben en wordt in de top van het Nigeriaanse bankwezen een gehaaide geldwitwasster. Ze besluit een deel van de verduisterde kapitalen af te romen, want niemand heeft echt door hoeveel geld er door haar handen gaat. Ze ontpopt zich als een moderne Robyn Hood en geeft het geld aan arme vrouwen om er een eigen zaak mee te beginnen. Ze is gedreven om de positie van vrouwen te verbeteren en komt op een bepaald moment naar Amerika om pornografie te studeren. Want volgens haar is dat een grote bron van seksueel geweld tegen vrouwen omdat voor veel mannen de bron is waaruit ze leren over seksualiteit. En ondertussen legt ook haar familie druk op haar om te trouwen en kinderen te krijgen.

Al deze verschillende verhaallijnen komen samen in het verhaal dat Chiamaka vertelt. Zij zette aan het begin van het boek al deze sporen uit en bindt ze in het laatste deel allemaal samen. De geschiedenis van Kadiatou en wat haar als kamermeisje is overkomen vormt daarin de rode draad.
Ik vond het een geweldig boek, een echte lezenswaard. De schrijfster heeft zich zelf wel eens getypeerd als een feministe die houdt van hoge hakken en lippenstift. Dit is een beeld dat ook heel goed bij de sfeer van dit boek past. Dus echt lezen dit boek!

Je bent prachtig – Ann Napolitano
Deze roman vertelt het verhaal van vier zussen en William.
De vier zussen komen uit een Amerikaans-Italiaans gezin in Chicago. Het is geen rijk gezin, wel heel hecht. Moeder Rose zwaait de scepter in het gezin. In haar man Charlie is ze teleurgesteld: hij neemt genoegen met een eenvoudige baan in de papierfabriek en gaat graag wat drinken met zijn maten.

Julia is hun oudste dochter. Ze is slim en weet wat ze wil. Ze is een drijvende kracht voor haar zussen. Van jongs af leidt ze een spel waarin ze bedenkt wat de zussen zullen worden wat ze later groot zijn. Hun vader noemt haar liefkozend zijn raket.
Vlak na haar komt Sylvie. Zij is wat rustiger, bedachtzamer en een lezer. Zij verwacht ooit de ware grote liefde te vinden, net als in grote, meeslepende romans gebeurt.
Na deze twee oudste zussen komt de tweeling Emeline en Cecelia. Cecelia is kunstenares en Emeline is de zachte verbinder tussen de zussen.

In de roman zijn vooral het perspectief van Julia en Sylvie belangrijk: vanuit hun wordt het verhaal verteld. Het derde perspectief is dat van William. Met zijn verhaal begint ‘Je bent prachtig’.

William wordt geboren in 1960 en de eerste zes dagen van zijn leven had hij een drie jaar oudere zus, Caroline. Dat gegeven tekent zijn leven, want zijn ouders komen niet over het verlies van hun dochter heen. Ze zitten hierin zo vast dat ze hun zoon emotioneel verwaarlozen. Financieel en praktisch krijgt hij alles, van liefde en aandacht krijgt hij niets. Hij groeit op als een eenzame jongen die zich door niets en niemand gezien voelt. Tot hij op een veldje basketbal gaat spelen. Andere jongens doen dat ook en betrekken hem bij hun spel. Voor het eerst in zijn leven voelt hij zich gezien. Het is aanleiding om zich ook op school te richten op dit spel. Hij wordt er goed in. Ook maakt hij een enorme groeispurt door waardoor zijn mogelijkheden als basketballer groeien. Op de middelbare school haalt hij redelijke cijfers en in combinatie met zijn belofte als basketbalspeler krijgt hij beurzen aangeboden van verschillende universiteiten met basketbalteams in de eerste divisie. Hij kiest voor Chicago, zover mogelijk van zijn ouders in Boston. Daar ontmoet hij Julia tijdens de colleges. Zij laat haar oog vallen op lange blonde jongen met de blauwe ogen. Ze worden verliefd. Al snel neemt zij haar zussen mee om naar hem in een basketbalwedstrijd te kijken. Ze nodigen hem bij hen thuis uit. En zo heeft hij na een paar maanden niet alleen een vriendin maar ook een nieuwe familie.

Natuurlijk gaan Julia en William trouwen. Maar voor het zo is valt hij tijdens een wedstrijd hard op zijn knie. Zijn knie is zo gebroken dat hij er nooit mee op hoog niveau mee kan spelen. Julia reageert er laconiek op: sporten is leuk voor tijdens de studie, wat zijn carrière betreft ziet zij voor hem een loopbaan als professor voor zich. William laat het zich aanleunen: hij vindt het wel fijn dat iemand de touwtjes van zijn leven in handen neemt en een pad voor hem uitstippelt. Julia helpt hem met een promotieplaats en een baan als assistent-professor. Na hun huwelijk betrekken ze een appartement op de campus.

Dan wordt Emeline zwanger. Ze is pas zeventien en wil niet zeggen wie de vader is. Hun streng-katholieke moeder is furieus en zet haar het huis uit. Haar tweelingzusje gaat mee en ze trekken in bij de buurvrouw. Om de boel weer bij elkaar te brengen besluit Julia dat ook zijn zwanger moet worden. Twee baby’s die maar een paar maanden schelen in leeftijd zullen hun moeder vermurwen, daarvan is ze overtuigt. Een overtuiging die niet werkt, ook al wordt ze zwanger. Want niet veel later overlijdt Charlie, hun vader plotseling. En dan blijkt pas hoe zijn zachtaardige karakter het gezin bij elkaar hield. Zijn vrouw Rose trekt zich terug op zichzelf. Julia is getrouwd, Cecelia heeft haar gezin ten schande gemaakt en Emeline heeft haar de rug toegekeerd. De nog thuiswonende Sylvie mag van haar ook vertrekken. Rose verkoopt het ouderlijk huis en verhuist naar Californië.

Sylvie blijft verloren achter. Ze werkt in de bibliotheek en heeft geen geld voor eigen woonruimte. Ook mist ze haar vader heel erg, ze deelde met hem de liefde voor literatuur en ze vonden elkaar ook op emotioneel vlak. Ze trekt in bij Julia en William. Dat gaat prima, de zussen zijn close met elkaar opgegroeid en Julia vindt het heerlijk om haar zus dicht bij zich te hebben.
Ondertussen gaat het niet zo lekker met William. Hij krijgt een depressie en dan kantelt alles met grote gevolgen voor het huwelijk van hem en Julia, hun net geboren dochter en de relatie met Sylvie. De consequenties daarvan reiken ver.
Ik vond het een zalig verhaal dat heerlijk weg las.

Tot het glinstert – Kathy Mathys
Kathy Mathys is een Belgische schrijfster en schrijfdocent. Tot het glinstert is haar tweede roman en ook hoofdpersoon Anna is schrijfdocent. Ze woont in België, is getrouwd met Mark en als het boek begint, is ze in Cornwall. Haar moeder was een Engelse en Anna verblijft regelmatig bij de zus van haar moeder. Zo ook nu en ze geeft daar een schrijfklas. Ze schrikt als op een dag ene Billie in haar klas zit. Zij is de veertienjarige dochter van de Amerikanen Bruce en Emily. Deze laatste twee volgden tweeëntwintig jaar eerder de eerste schrijfcursus over autobiografisch schrijven die Anna gaf. Dat was in Brussel. Anna was toen tweeëntwintig en woonde bij haar vader, haar moeder was overleden toen Anna acht was.

De komst van Billie is aanleiding voor Anna om in haar gedachten weer terug te keren naar die tijd. Want Billie eist dat Anna haar vertelt wat er nu precies met haar vader Bruce is gebeurd. Die is overleden toen Billie nog klein was. Hij was depressief en Billie gelooft de officiële lezing dat haar vader door een ongelukkige samenloop van omstandigheden verdronk, niet. Ze heeft het gevoel dat haar moeder Emily en Anna iets voor haar achterhouden. Anna ontkent dat, maar vindt wel dat ze Billie iets moet geven zodat ze een beter beeld krijgt van haar vader zonder alles te vertellen. Ze zoekt daarom haar oude dagboeken op die ze in die tijd nauwkeurig bijhield.

Vanaf dan vertelt Mathys het verhaal van Anna in twee tijdlijnen. Een in het heden en een die tweeëntwintig jaar eerder speelt. En dat doet ze op een interessante manier. Het verhaal in het verleden gaat vooral over Anna. Ze was een buitenbeentje, eenzaam en haar eerste schrijfgroep betekende meer voor haar dan je zou verwachten van een schrijfdocent. De schrijfgroep bestond naast Bruce en Emily uit nog twee cursisten. Deze vier zijn ongeveer van haar leeftijd en voor Anna is het alsof ze voor het eerst een vriendengroep heeft. En Emily voelt voor haar als haar beste vriendin. Als lezer ga je de eenzaamheid van Anna begijpen uit het gemis van haar jong gestorven moeder. Zij was depressief en haar vader wil daar weinig over kwijt. Ook niet over de Engelse familie van haar moeder, daar krijgt Anna pas later contact mee. En doordat je als lezer weet dat ze in het heden bij de zus van haar moeder is en ook daar en passant op zoek is naar wie haar moeder was, geeft dat een extra dimensie aan het verhaal.

En daarnaast is in het heden de door zijn dochter Billie aangewakkerde vraag wat er nu precies met Bruce is gebeurd. De lezer leert hem kennen als een succesvol schrijver wiens eerste, een ook laatste autobiografische gelijk een bestseller was. Het mysterie rond zijn dood houdt niet alleen zijn dochter Billie bezig. Er is ook een journalist die niet gelooft dat Bruce’ dood een ongeluk was. Hij schrijft hier artikelen over en zet ook druk op Anna om met hem te praten. Dat wil ze niet, en dat geeft meteen een extra laagje mysterie aan het verhaal.

Ik vond het een mooi en interessant boek. Het draait wat minder om de plot ‘wat is er nu met Bruce gebeurd’, maar vooral om de karakterontwikkeling van Anna en de vraagstukken die haar bezighouden en de betrouwbaarheid van het geheugen. Dit levert een genuanceerd verhaal op met subtiele lagen. Fijn om te lezen.